Magazynowanie energii w obliczu cen godzinowych energii – wiesz już wszystko?

Stale rosnąca liczba prosumentów, zmiany w systemie ich rozliczania, a także znaczne wahania cen energii na rynku stają się coraz bardziej istotnymi tematami w kontekście efektywnego zarządzania energią. W miarę jak coraz więcej osób inwestuje w fotowoltaikę, kluczowym wyzwaniem jest nie tylko optymalne zarządzanie produkcją, ale także konsumpcją energii. W tym kontekście magazyny energii stają się coraz bardziej atrakcyjnym rozwiązaniem, które może znacząco obniżyć koszty i zwiększyć efektywność wykorzystania energii z OZE.

• Jak kształtują się ceny energii w różnych porach dnia?
• Czy magazynowanie nadwyżek w kontekście zmiennych stawek ma sens?
• Czy kalkulator magazynu energii pomaga podjąć decyzję w kontekście magazynowania energii?

Rozliczanie prosumentów od 1 lipca 2024 r. 

Od początku lipca wszyscy nowi prosumenci rozliczający się w systemie net-billingu zamiast dotychczasowej średniej miesięcznej ceny energii z Towarowej Giełdy Energii (RCEm), rozliczają się na podstawie ceny RCE, ustalanej dla każdego okresu niezbilansowania (czas, w którym rozlicza się różnice między planowaną a rzeczywistą ilością energii elektrycznej w sieci). Obecni prosumenci mogą nadal pozostać przy średniej jednolitej miesięcznej stawce, która wyliczana jest na podstawie cen godzinowych. 

Cena RCE to zmienna wartość, która zależy od sytuacji na rynku energii w określonych przedziałach czasowych. Odzwierciedla chwilową sytuację na rynku energii, czyli aktualny poziom podaży i popytu. Zamiast uśredniania cen energii na przestrzeni całego miesiąca, system ma uwzględniać dynamiczne zmiany rynkowe w czasie rzeczywistym.

Docelowo cena ta ma być obliczana dla każdego kwadransa (15 minut), co lepiej odzwierciedlałoby krótkoterminowe zmiany na rynku energii. Obecnie jednak system nie jest w pełni dostosowany do tej zmiany. Towarowa Giełda Energii nie wdrożyła jeszcze notowań 15-minutowych na Rynku Dnia Następnego, co oznacza, że w praktyce cena RCE jest jednakowa dla wszystkich kwadransów danej godziny (czyli po prostu zmienia się co godzinę). Pomimo tego, że obecny system nie odzwierciedla pełnej dynamiki rynku, zmienność cen w ciągu dnia jest nadal zauważalna i kluczowa dla efektywnego zarządzania zarówno dla konsumentów, jak i dla systemu elektroenergetycznego. Jak zmieniają się stawki w poszczególnych porach dnia i dniach tygodnia?

Powyżej: widok aplikacji Columbus Intelligence, która wspiera proces magazynowania energii oraz optymalizacji energetycznej domu dzięki 7 algorytmom.

Niskie ceny energii w godzinach szczytowej produkcji

Instalacje fotowoltaiczne generują najwięcej energii w ciągu dnia, a zwłaszcza w południe, kiedy nasłonecznienie jest największe. W tym czasie zapotrzebowanie na energię elektryczną często jest jednak niższe – większość użytkowników jest w tym czasie w pracy, szkole, więc wyprodukowana energia trafia do sieci. Taki nadmiar powoduje spadek cen energii na rynku. Co wpływa niekorzystnie na budżet prosumentów, którzy (dzięki magazynowaniu energii) w tych godzinach sprzedają nadwyżki energii do sieci po niższych stawkach.

Jak pokazują raporty z RCE publikowane przez Polskie Sieci Elektroenergetyczne, w niektórych godzinach, zwłaszcza przy niskim weekendowym popycie, ceny mogą osiągać wartości ujemne. Dla prosumentów oznacza to, że energia oddana do sieci w tych godzinach nie przynosi im oczekiwanych zysków, ponieważ oddawana jest za darmo. 

Potencjał magazynowania energii a wysokie ceny energii wieczorem

W przeciwieństwie do cen w ciągu dnia, ceny energii w godzinach popołudniowych i wieczornych często gwałtownie rosną, nierzadko osiągając cenę >1000 zł/MWh. Wówczas zapotrzebowanie na energię jest najwyższe, a system elektroenergetyczny jest najbardziej obciążony. Ta różnica między niskimi cenami energii w południe a wysokimi wieczorem tworzy przestrzeń dla magazynów energii, które mogłyby przechowywać nadmiar wyprodukowanej energii i oddawać ją (sprzedawać) do sieci w bardziej opłacalnych godzinach.

Magazyny energii pozwalają na kupowanie lub magazynowanie energii wtedy, gdy jest najtańsza, a następnie jej sprzedaży, gdy ceny na rynku są wyższe. Dzięki temu prosumenci mogą nie tylko zwiększyć opłacalność swoich inwestycji, ale także osiągnąć szybszy zwrot.

Analiza cen RCE – sierpień 2024 r. a magazynowanie energii elektrycznej

W sierpniu 2024 roku ceny energii elektrycznej, wykazywały znaczną zmienność. Z uwagi na sezon letni, charakteryzujący się wysoką produkcją energii z fotowoltaiki, ceny energii w godzinach największej generacji (głównie w południe) utrzymywały się na stosunkowo niskich poziomach. 

Jednakże, sytuacja zmieniała się znacznie w godzinach popołudniowych i wieczornych. Po godzinie 16:00, kiedy większość ludzi wraca do domu z pracy, zapotrzebowanie na energię wzrasta, co prowadzi do zwiększenia cen. W tym okresie często obserwujemy także wyższe zużycie energii związane z przygotowywaniem posiłków, włączaniem urządzeń elektronicznych oraz innymi codziennymi czynnościami.

Pod koniec dnia, w godzinach wieczornych, ceny energii zaczynają rosnąć w odpowiedzi na szczytowe zapotrzebowanie. 

Źródło: Opracowano na podstawie danych z PSE 

Analiza cen energii w sierpniu pokazuje, że zmienność cenowa jest znaczna, a optymalizacja godzin oddawania energii do sieci może przynieść korzyści finansowe. Magazynowanie energii wyprodukowanej w godzinach szczytowej generacji i jej sprzedaż do w okresach wieczornych, kiedy zapotrzebowanie na energię wzrasta może znacząco wpłynąć na opłacalność całej inwestycji i obniżenie rachunków za energię elektryczną.

Magazynowanie energii stabilizuje system energetyczny w Polsce?

Dzięki możliwości przechowywania energii / magazynowania energii w okresach niskich cen i jej wykorzystania lub sprzedaży w godzinach szczytowych, magazyny energii mogą nie tylko poprawić rentowność inwestycji w odnawialne źródła energii, ale także przyczynić się do stabilizacji krajowego systemu elektroenergetycznego. W miarę jak ceny energii stają się coraz bardziej zmienne, magazynowanie energii zyskuje na znaczeniu jako narzędzie do zarządzania tymi wahaniami i zapewnienia stabilności dostaw.

Wykresy pokazują, że nadwyżki energii produkowane przez instalacje fotowoltaiczne występują głównie w godzinach południowych, kiedy ceny za sprzedaż energii są najniższe. W przypadku braku magazynu, nadmiar tej energii jest automatycznie sprzedawany do sieci po niekorzystnych stawkach. Zastosowanie magazynu energii umożliwia przechowanie tej nadwyżki i wykorzystanie jej w późniejszych godzinach, co zwiększa autokonsumpcję darmowej energii z fotowoltaiki. Ponadto, energia ta może być przechowywana i sprzedana w godzinach wieczornych, gdy popyt na energię jest najwyższy, a ceny znacznie wyższe, co dodatkowo zwiększa opłacalność systemu.

Columbus Intelligence – inteligentne zarządzanie stawkami energii

W kontekście zmienności cen energii, rozwiązania takie jak Columbus Intelligence stają się coraz bardziej istotne. System samodzielnie poprzez przewidywanie produkcji energii, a także analizę cen energii, znając przyzwyczajenia użytkowników i ich harmonogram dnia, umożliwia inteligentne zarządzanie wykorzystaniem energii w gospodarstwie domowym. 

Dzięki Columbus Intelligence, użytkownicy mogą lepiej wykorzystać zmienność cen energii, maksymalizując korzyści z niższych stawek w godzinach o niskim zapotrzebowaniu i minimalizując koszty podczas godzin szczytowych. System zintegrowany z magazynem energii, umożliwia jeszcze bardziej efektywne zarządzanie nadwyżkami energii i jej przechowywaniem na później, gdy ceny wzrosną. W ten sposób,obok fotowoltaiki, inteligentne zarządzanie stawkami energii staje się kluczowym narzędziem w optymalizacji kosztów energii i zwiększeniu efektywności energetycznej w gospodarstwach domowych.

Co powinien wiedzieć prosument?

Oto najważniejsze kwestie, które prosument rozliczający się w net-billingu powinien wziąć pod uwagę:

1. System rozliczeń –  od 1 lipca 2024 roku nowi prosumenci są rozliczani na podstawie cen godzinowych (RCE), zamiast miesięcznych (RCEm). Prosumenci, którzy uruchomili instalacje między 1 kwietnia 2022 a 1 lipca 2024 roku, mogą wybrać system godzinowy lub pozostać przy miesięcznym.
2. Zmienność cen energii – ceny energii elektrycznej zmieniają się w ciągu dnia, co jest szczególnie widoczne w godzinach szczytowych i poza nimi. W ciągu dnia ceny mogą być niższe w godzinach południowych, gdy produkcja energii z fotowoltaiki jest najwyższa, i wzrastać w godzinach wieczornych, gdy zapotrzebowanie jest większe. Różnice mogą wynosić nawet ponad 1000 zł/MWh!
3. Wpływ na rozliczenie – dzięki magazynowi, prosumenci mogą przechowywać energię wyprodukowaną w godzinach niskich cen i wykorzystać ją lub sprzedać w godzinach, gdy ceny są wyższe. To pozwala uniknąć sprzedaży energii po niskich cenach, co może zwiększyć oszczędności i opłacalność inwestycji.
4. Korzyści z integracji z Columbus Intelligence – system może znacząco zwiększyć efektywność korzystania z magazynów energii. Dzięki Columbus Intelligence, prosumenci mogą automatycznie dostosowywać zużycie energii i zarządzać ładowaniem magazynów, opierając się na prognozach produkcji, analizie cen energii i bieżącemu zapotrzebowaniu.

Zainteresowany połączeniem: fotowoltaika z magazynem energii i Columbus Intelligence? Skontaktuj się z nami, a nasi specjaliści dobiorą rozwiązanie dopasowane do Twoich potrzeb.

Magazynowanie energii a opłacalność

Inwestycja w magazyn energii to rozwiązanie, które pozwala prosumentom lepiej zarządzać wyprodukowaną energią i uniezależnić się od wahań cen prądu. Jednak przed jej podjęciem warto dokładnie przeanalizować opłacalność takiego przedsięwzięcia, uwzględniając kilka kluczowych czynników.

1. Koszt zakupu i instalacji magazynu energii

Cena magazynu energii zależy od jego pojemności, technologii oraz producenta. Średnie koszty kształtują się następująco:

• Małe magazyny (3-5 kWh) – od 15 000 do 25 000 zł
• Średnie magazyny (5-10 kWh) – od 25 000 do 40 000 zł
• Duże magazyny (10-15 kWh) – powyżej 40 000 zł

Do tego należy doliczyć koszty montażu oraz ewentualnej modernizacji instalacji fotowoltaicznej. Wybór odpowiedniej pojemności magazynu powinien być dopasowany do zapotrzebowania energetycznego gospodarstwa domowego.

2. Oszczędności na rachunkach za energię

Główna korzyść z posiadania magazynu energii to wykorzystanie zgromadzonej energii w godzinach, gdy ceny prądu są najwyższe. W systemie godzinowych cen energii prosument może:

• Unikać zakupu energii z sieci w drogich godzinach szczytu,
• Korzystać z taniej energii nocnej, jeśli posiada możliwość ładowania magazynu z sieci,
• Zwiększyć autokonsumpcję wyprodukowanej energii, co oznacza mniejsze straty związane z oddawaniem jej do sieci.

Przykładowo, jeśli średnie roczne zużycie energii wynosi 4 500 kWh, a dzięki magazynowi można zmniejszyć zakup energii z sieci o 50%, oszczędności mogą wynosić nawet 2 000 – 3 000 zł rocznie (w zależności od stawek za energię).

3. Magazynowanie energii a dostępne dotacje i ulgi podatkowe

Obniżenie kosztów inwestycji jest możliwe dzięki programom wsparcia, takim jak:

• Program Mój Prąd 6.0 – oferujący dofinansowanie do magazynów energii,
• Ulga termomodernizacyjna – pozwalająca odliczyć koszt instalacji magazynu od podatku,
• Regionalne programy wsparcia OZE – dostępne w wybranych województwach.

Uwzględnienie dotacji może skrócić czas zwrotu inwestycji z kilkunastu do nawet kilku lat.

Podsumowanie

Decyzja o zakupie magazynu energii powinna być poprzedzona analizą kosztów, oszczędności oraz dostępnych dotacji. Dla gospodarstw o wysokim zużyciu energii w godzinach szczytu i dużej produkcji z fotowoltaiki inwestycja może być szczególnie opłacalna, zwłaszcza w kontekście rosnących cen energii i zmian na rynku energetycznym.