Prosument lokatorski – na czym polega? Kto może się ubiegać?

Prosument lokatorski to kolejna zachęta Ministerstwa Rozwoju i Technologii dla wspólnot i spółdzielni mieszkaniowych do inwestycji we własne źródło energii. Wprowadzona 1 października 2023 r. nowa forma rozliczenia dla części wspólnych budynku wielolokalowego zakłada możliwość otrzymania wynagrodzenia za wprowadzoną do sieci energię. Jakie są warunki i zasady rozliczenia prosumenta lokatorskiego? Na co można przeznaczyć wypłacone środki?

Kim jest prosument lokatorski/zbiorowy?

Prosument lokatorski/zbiorowy wytwarza energię elektryczną z instalacji OZE należącej do budynku wielolokalowego na własne potrzeby. W uproszczeniu jest to instalacja fotowoltaiczna należąca np. do wspólnoty i znajdująca się np. na bloku lub innym budynku w którym są wydzielone przynajmniej dwa lokale.  

Prosument zbiorowy, czyli jak było do tej pory

Korzystanie z modelu „prosumenta zbiorowego” było obarczone znaczną ilością formalnych wymogów, co stanowiło utrudnienie dla spółdzielni mieszkaniowych. Jednym z głównych wyzwań było to, że w przypadku, gdy z energii produkowanej w instalacji miał korzystać więcej niż jeden prosument zbiorowy, musieli oni podpisać między sobą umowę. Konieczne było również utworzenie nowego punktu poboru, co wiązało się z uzyskaniem nowych warunków przyłączenia, co z kolei jest kosztowne i czasochłonne. 

Jeśli chodzi o rozliczenia, prosumentowi przypisywana jest energia wytworzona w instalacji wedle udziału. Energia wytworzona i skonsumowana w ciągu tej samej godziny stanowi autokonsumpcję i nie jest obciążona kosztami zakupu energii ani opłatami dystrybucyjnymi. Nadwyżki które trafiają do sieci są rejestrowane, a następnie rozliczane na podstawie rynkowej miesięcznej ceny energii elektrycznej. Środki te trafiają do depozytu.  

Depozyt rozliczany jest w ciągu 12 miesięcy od przypisania środków, po upływie tego terminu są zwracane do końca 13 miesiąca. Należy jednak pamiętać, że zwrot nie może przekroczyć 20% depozytu dla danego miesiąca, środki powyżej są bowiem umarzane.

Prosument lokatorski – zasady rozliczeń

Na korzyść prosumenta lokatorskiego przemawia m.in brak obowiązku tworzenia umowy między prosumentami, co znacznie ułatwia rozliczenia. Nie ma również wymogu tworzenia nowego punktu poboru, wyznaczenia reprezentanta, a sam system rozliczeń jest bardziej korzystny. 

Jeśli chodzi o energię wytworzoną i zużytą w ciągu tej samej godziny, tak jak w przypadku prosumenta zbiorowego, jest ona traktowana jako autokonsumpcja, tzn. prosument lokatorski nie płaci jej ceny ani wnosił zmiennych opłat związanych z jej dystrybucją. Nadwyżki godzinowe, są przeliczane na depozyt prosumencki po miesięcznej cenie rynkowej (od 1.07.2023 po cenie godzinowej), a następnie wypłacane w 100% na konto na koniec danego okresu rozliczeniowego. z tego wynika, że opłacalne będzie zamontowanie większej niż potrzebnej do zaspokojenia zapotrzebowania na prąd instalacji ponieważ nie ma ryzyka, że część wynagrodzenia za energię przepadnie. Co więcej, wspomniane wynagrodzenie może trafić na wskazane konto w formie pieniężnej. Do tej pory środki mogły jedynie obniżyć rachunki za energię. Teraz możliwości jest więcej.

Na co można wykorzystać środki z depozytu?

Należności wypłacone z depozytu prosumenckiego powinny przyczynić się do obniżenia kosztów dla mieszkańców budynków wielolokalowych. Środki mogą być przeznaczone na:

• rozliczenie rachunków za zakup energii elektrycznej,
• obniżenie opłat związanych z lokalami mieszkalnymi (np. fundusz remontowy, opłaty administracyjne itp., opłaty za media),
• obniżenie opłat związanych z lokalami mieszkalnymi w innych budynkach o przeważającej funkcji mieszkalnej, których części wspólne są zarządzane przez prosumenta.

Jakie warunki należy spełnić by zostać prosumentem lokatorskim?

By móc rozliczać się jako prosument lokatorski należy spełnić kilka warunków:

• Przyłączenie za licznikiem – instalacja powinna być przyłączona za licznikiem części wspólnej budynku wielolokalowego.
• Lokalizacja mikroinstalacji – instalacja musi być zlokalizowana na budynku wielolokalowym, np. na dachu, balkonie lub elewacji. Instalacja nie może być umieszczona na gruncie. 
• Moc mikroinstalacji – maksymalnie 50 kW, do tego moc instalacji nie może przekraczać mocy przyłączeniowej całego budynku wielolokalowego (części wspólnej i indywidualnych lokali razem).
• Przeważająca funkcja mieszkalna – budynek wielolokalowy musi mieć przeważającą funkcję mieszkalną, co oznacza, że ​​większość jego powierzchni jest wykorzystywana do celów mieszkalnych. 

Prosumentem lokatorskim może zostać:

• spółdzielnia mieszkaniowa,
• wspólnota mieszkaniowa,
• Towarzystwo Budownictwa Społecznego (TBS).

Grant na OZE

Spółdzielnia mieszkaniowa lub wspólnota chcąca zostać prosumentem lokatorskim może skorzystać z tzw. grantu OZE. Wnioski o dofinansowanie można składać od 1 lutego 2023 r. do 30 czerwca 2026 r. do Banku Gospodarstwa Krajowego. Wysokość dofinansowania wynosi do 50% kosztów inwestycji. Grant może zostać przeznaczony na zakup, montaż lub modernizację instalacji odnawialnych źródeł energii. Dofinansowaniem są też objęte instalacje wspomagające – magazyny energii, pompy ciepła itp.

Zainteresowany fotowoltaiką dla swojego budynku? Skontaktuj się z nami, a dobierzemy instalację do Twoich potrzeb.