Audyt efektywności energetycznej i białe certyfikaty. Co warto wiedzieć?

Audyt efektywności energetycznej musi systematycznie przeprowadzać każdy przedsiębiorca, który spełnia określone warunki. W przypadku jego braku, naraża swoją firmę na surowe kary finansowe. Jakie przedsiębiorstwa kwalifikują się do wykonania tego rodzaju audytu i na czym dokładnie polega?

Audyt efektywności energetycznej – co to jest?

Audyt efektywności energetycznej jest niezbędny dla firm, które planują przedsięwzięcia mające na celu poprawę efektywności energetycznej w celu uzyskania tzw. białych certyfikatów. Podobnie jest przy pozyskiwaniu dofinansowania na inwestycje związane z poprawą efektywności energetycznej. Audyt efektywności jest często mylony z audytem energetycznym, jednak istnieje między nimi zasadnicza różnica. Ten drugi typ obejmuje całą gospodarkę energetyczną firmy i co najmniej 90% zużycia wszystkich dostępnych nośników prądu. Natomiast audyt efektywności obejmuje przedsięwzięcie, którego celem jest zwiększenie efektywności energetycznej, określenie oszczędności energii oraz analizę wygenerowanych oszczędności po zrealizowaniu wyznaczonych przedsięwzięć. Wykonuje go się również dla kilku takich samych przedsięwzięć, służących do generowania oszczędności energii w przedsiębiorstwie.

Audyt powinien dostarczać przedsiębiorcy informacje o zużyciu energii w danym budynku, sieci budynków należących do przedsiębiorstwa lub urządzeniach technicznych, a także sposobach, które pozwalają wygenerować oszczędności energetyczne. Z obowiązku sporządzenia audytu zostały wyłączone mikro, małe oraz średnie przedsiębiorstwa – zgodnie z ustawą z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (DzU z 2016 r. poz. 1829 ze zm.). Natomiast muszą go sporządzać największe przedsiębiorstwa, które spełniają następujące warunki:

• średniorocznie zatrudniają minimum 250 pracowników
• osiągnęły minimalny  roczny obrót netto w wysokości 50 milionów euro, pochodzący ze sprzedaży towarów, usług, produktów lub operacji finansowych
• suma aktywów zawartych w bilansie rocznym przekroczyła złotych 43 milionów euro.

Spełnienie nawet jednego warunku, zobowiązuje przedsiębiorcę do przeprowadzenia audytu efektywności energetycznej. Natomiast firmy posiadające certyfikowany system zarządzania energią, który określa Polska Norma dotycząca systemów zarządzania energią, wymagań i zaleceń użytkowania (norma PN-EN ISO 50001) albo system zarządzania środowiskowego, odpowiadający wymogom EMAS lub normom PN-EN ISO 14001, są  zwolnione ze sporządzania audytu. Jest to możliwe w przypadku, gdy audyt został przeprowadzony w ramach wdrażania takiego systemu. Natomiast przedsiębiorcy podlegający obowiązkowi przeprowadzania audytu, muszą to robić raz na cztery lata. W przeciwnym razie grożą im poważne konsekwencje. Po przeprowadzeniu audytu i uzyskaniu informacji na temat oszczędności energii możliwych do wygenerowania, przedsiębiorca musi złożyć zawiadomienie do  prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, w terminie do 30 dni. 

Audyt efektywności energetycznej – co oznacza jego przeprowadzenie w praktyce?

Wykonanie audytu nie jest ograniczone do określonego rodzaju przedsiębiorstw. Poza przedsiębiorcami, którzy zajmują się transportem oraz produkcją, audyt muszą przeprowadzać również firmy, działające w różnych sektorach – oferujące usługi oraz prowadzące działalność handlową. Wielu właścicieli takich firm, nie zadaje sobie sprawy o obowiązku systematycznego przeprowadzania audytu efektywności energetycznej, przez co naraża się na potężne kary finansowe. W przypadku niewywiązania się z takiego obowiązku, gdy postępowanie przez organ regulacyjny nie zostało jeszcze wszczęte, przedsiębiorca powinien jak najszybciej wykonać audyt oraz złożyć wyjaśnienia w tej sprawie przed właściwym regulatorem. Tylko w takiej sytuacji organ ma prawo odstąpić od zastosowania kary finansowej. 

Jakie przedsięwzięcia mogą być rozpatrywane w audycie efektywności energetycznej?

Do rodzajów przedsięwzięć, które służą poprawie efektywności energetycznej należą:

• zastosowanie izolacji instalacji przemysłowych
• modernizacja lub całkowita przebudowa budynków należących do przedsiębiorstwa
• odzyskiwanie energii w zachodzących procesach przemysłowych
• stosowanie energii w celu chłodzenia lub ogrzewania budynków, pochodzącej z własnych odnawialnych źródeł energii albo przyłączenia do sieci 
• modernizacja: sieci ciepłowniczej, urządzeń instalacji wykorzystywanych w procesach produkcji, a także oświetlenia (np. wymiana na energooszczędne)
• redukcja strat energii elektrycznej

Przedsięwzięcia mogą dotyczyć obiektów, które znacznie różnią się od siebie, ale jest w nich użytkowana energia elektryczna. Mogą nimi być: szpitale, stadiony sportowe, fabryki, huty, hipermarkety, hotele, cementownie, kopalnie, itd. 

Co zawiera audyt efektywności energetycznej?

Audyt efektywności energetycznej zgodnie z rozporządzeniem ministra, składa się z następujących części:

• Karty audytu – zawiera podstawowe informacje związane z rodzajem danego przedsięwzięcia. Ujęte są w niej również terminy rozpoczęcia i zakończenia realizacji przedsięwzięcia, a także okres, w którym zostaną wygenerowane dane oszczędności energii. W karcie znajdują się również parametry, które charakteryzują dane przedsięwzięcie, t.j: wysokość oszczędności energii pierwotnej oraz końcowej, prognozowana ilość ograniczenia emisji dwutlenku węgla, itd. 
• Wykaz dokumentów i danych źródłowych – zawiera informacje o aktualnych przepisach, normach i źródłach, na mocy których specjalista przeprowadził audyt. Do takich informacji należą: dokumentacja techniczna badanego obiektu, propozycje innowacyjnych technologi do zastosowania w przedsiębiorstwie, itd.

Audyt musi zawierać również ocenę stanu technicznego badanego obiektu oraz analizę zużyci energii. Na te części składają się:

• Inwentaryzacja badanego obiektu, urządzeń lub instalacji, z opisem i danymi technicznymi. 
• Szacunkowe zużycie energii w przedsiębiorstwie na podstawie dostępnych danych znamionowych i katalogowych. Prognozy mogą być również podane na podstawie badań wykonanych przez specjalistę przeprowadzającego audyt, z podaniem parametrów i rodzaju wykorzystanego sprzętu pomiarowego.
• Podanie czynników, które wpływają na zużycie energii w przedsiębiorstwie, np. wielkość produkcji, eksploatacja maszyn, itd.

Ponadto audyt może zawierać identyfikację oraz wskazanie miejsc o podwyższonej energochłonności, a także rozwiązania, które pozwalają zmniejszyć zużycie energii. 

Białe certyfikaty a audyt efektywności energetycznej

Po kompletnym wykonaniu audytu efektywności energetycznej, przedsiębiorca ma możliwość ubiegania się o tzw. białe certyfikaty. Umożliwiają one uzyskanie dofinansowania na przedsięwzięcia proefektywnościowe. Należą do nich m.in.: wymiana odcinka wyeksploatowanej sieci ciepłowniczej na nową sieć preizolowaną, wymiana wyeksploatowanych pomp, wentylatorów lub innych urządzeń na takie, które oszczędzają energię i posiadają optymalną wydajność. Białe certyfikaty są przyznawane na podstawie złożonego wniosku.

Profesjonalnie przeprowadzony audyt efektywności energetycznej, pozwala przedsiębiorcy zastosować optymalne rozwiązania, które zmniejszają poziom zużycia energii. To przekłada się na niższe koszty produkcji i sprawia, że firma może ubiegać się o dofinansowanie na dane przedsięwzięcie oraz staje się przyjazna dla środowiska – co jest ostatnimi czasy popularnym tematem.