Net metering – jak działa system opustów i kto na tym skorzysta na przykładzie

Ustawa o odnawialnych źródłach energii (OZE) przewiduje, że nadwyżka wyprodukowanej energii może być magazynowana w sieci energetycznej, a następnie odebrana w okresach niższej produkcji. System net meteringu jest wsparciem oferowanym prosumentom i zachętą do inwestowania w instalacje fotowoltaiczne. 

Net metering – co to i dla kogo?

Z systemu opustów może korzystać każdy, kto jest prosumentem. W myśl ustawy o odnawialnych źródłach energii prosumentem może być osoba, która wytwarza energię elektryczną z odnawialnych źródeł w instalacji do 50 kW. Prosumentem korzystającym z net meteringu może być zarówno gospodarstwo domowe, jak i przedsiębiorcy, dla których wytwarzanie energii nie stanowi przedmiotu przeważającej działalności gospodarczej

Jak net-metering wpływa na oszczędności prosumenta?

Net-metering jest korzystnym rozwiązaniem dla prosumentów, ponieważ pozwala im znacząco obniżyć rachunki za energię elektryczną. Dzięki niemu nadwyżki energii wyprodukowanej przez instalację fotowoltaiczną są przesyłane do sieci energetycznej i mogą być odebrane w czasie większego zapotrzebowania, np. w nocy, zimą lub w pochmurne dni.

Mechanizm oszczędności
W systemie opustów prosument rozlicza się z zakładem energetycznym w formie bilansowania energii:

• Dla instalacji o mocy do 10 kWp prosument może odebrać 80% energii oddanej do sieci.
• Dla instalacji o mocy od 10 do 50 kWp – 70% energii oddanej do sieci.

Oznacza to, że nadwyżki energii pełnią rolę swoistego „magazynu”, za który prosument płaci jedynie niewielką prowizję (20% lub 30%). W praktyce pozwala to obniżyć rachunki za prąd nawet o 80–90%, ponieważ prosument płaci tylko za tę część energii, która nie została zrównoważona.

Dodatkowe oszczędności
Zmniejszenie kosztów dystrybucji: Dzięki bilansowaniu prosument ogranicza również koszty związane z przesyłem energii.

Zwiększenie niezależności energetycznej: Dzięki własnej produkcji energii prosument jest mniej narażony na rosnące ceny energii elektrycznej.

Net metering – rozliczenie w praktyce

Prosumenci energii odnawialnej mogą zużyć całą wyprodukowaną energię (co jest najkorzystniejszą opcją) lub wprowadzić ją do sieci gdzie jest magazynowana, a następnie otrzymać opust. Dzięki systemowi net meteringu nadwyżka wyprodukowanej energii może być magazynowana w sieci energetycznej przez okres 365 dni. Wielkość opustu zależna jest od wielkości instalacji.

W przypadku mikroinstalacji:

• do 10 kW – opust wynosi 0,8 kWh za każdy 1 kWh wprowadzonej do sieci energii,
• powyżej 10 kW – opust wynosi 0,7 kWh za każdy 1 kWh wprowadzonej do sieci energii.

Przykład:

Pan Stefan posiada na dachu swojego domu instalację fotowoltaiczną o mocy 6 kWp.  W  czerwcu 2019 wyprodukował 600 kWh, z czego do sieci wprowadził 200 kWh (reszta energii została zużyta od razu na bieżące potrzeby domu). Net metering z którego korzysta  Pan Stefan umożliwia mu na odebranie od dystrybutora energii elektrycznej 80% z 200 kWh czyli 160 kWh. Odbiór energii będzie możliwy w przeciągu 365 dni.

Net metering – zalety

Największą zaletą net meteringu jest to, że prosument nie traci nadwyżek wyprodukowanej energii, ale może ją magazynować i to bez dodatkowego sprzętu w postaci akumulatorów. Dzięki temu systemowi właściciel może wykorzystać nadmiar prądu (wyprodukowany w długie, pogodne dni) zimą, gdy produkcja energii jest niższa. System opustów sprawia, że inwestycja w fotowoltaikę jest jeszcze bardziej opłacalna, a dzięki odpowiednio dobranej mocy instalacji fotowoltaicznej względniającej warunki net meteringu, rachunki za prąd sprowadzają się jedynie do opłat stałych.

Net-metering a nowy system rozliczeń (net-billing)

Od 1 kwietnia 2022 roku w Polsce stopniowo wprowadzono nowy system rozliczeń – net-billing, który zastąpił net-metering. Oba systemy mają na celu wsparcie prosumentów, ale różnią się mechanizmami rozliczeń.

Kluczowe różnice
1. Net-metering (system opustów):

• Bilansowanie energii w formie ilościowej – prosument oddaje nadwyżkę energii do sieci i odbiera jej określony procent (80% lub 70%).
• Rozliczenie jest proste i przewidywalne, ponieważ opiera się na ilości energii.

2. Net-billing:

• Rozliczenie odbywa się w formie wartościowej – prosument sprzedaje nadwyżki energii do sieci po cenie hurtowej, a kupuje ją po cenie detalicznej.
• Cena energii zależy od rynkowych stawek, co czyni system bardziej zmiennym.
  

Jak zmiana wpłynęła na prosumentów?
Net-billing jest mniej korzystny dla nowych prosumentów, ponieważ różnica między ceną sprzedaży a zakupu energii może znacząco obniżyć oszczędności. Mimo to, dzięki spadającym kosztom instalacji fotowoltaicznych i rosnącym cenom energii elektrycznej, inwestycja w fotowoltaikę wciąż pozostaje opłacalna (Czytaj: Opłacalność fotowoltaiki 2025).

Jak zmienia się popularność net-meteringu w Polsce?

Net-metering cieszył się ogromnym zainteresowaniem w Polsce od momentu jego wprowadzenia. Do końca marca 2022 roku, kiedy był dostępny dla nowych prosumentów, liczba instalacji fotowoltaicznych gwałtownie wzrosła. Wiele osób zdecydowało się na instalację systemów PV przed wprowadzeniem net-billingu, aby skorzystać z bardziej przewidywalnych i opłacalnych warunków rozliczeń.

Statystyki i trendy

• Na koniec 2021 roku liczba prosumentów w Polsce przekroczyła 1 milion, a moc zainstalowana w systemach PV wynosiła ponad 7 GW.
• W 2022 roku obserwowano rekordową liczbę nowych instalacji, co wynikało z obawy przed zmianą systemu rozliczeń.
  

Wpływ net-billingu na popularność fotowoltaiki
Choć wprowadzenie net-billingu początkowo wzbudziło obawy, rynek fotowoltaiki wciąż dynamicznie się rozwija. Rosnące ceny energii elektrycznej i dostępne programy wsparcia, takie jak Program Mój Prąd 6.0, nadal zachęcają Polaków do inwestowania w OZE.

Net-metering odegrał kluczową rolę w popularyzacji energii słonecznej w Polsce, a mimo zmian w systemie rozliczeń, fotowoltaika wciąż pozostaje atrakcyjnym rozwiązaniem zarówno dla gospodarstw domowych, jak i firm.