Według ekspertów najbliższe lata upłyną pod znakiem drożejącego prądu. Podwyżki odczują wszystkie grupy odbiorców – od producenta, poprzez małego przedsiębiorcę, na gospodarstwach domowych kończąc.
Zapotrzebowanie na energię elektryczną w Polsce
Na przestrzeni ostatnich lat Polska odnotowuje stały wzrost konsumpcji energii elektrycznej. Jest to skutkiem rozwoju gospodarki, poprawy warunków życiowych, a także wprowadzania innowacji technologicznych. Rosnące zapotrzebowanie na prąd jest dużym wyzwaniem dla krajowej energetyki, zwłaszcza pod kątem zapotrzebowania szczytowego na moc.
Ceny energii elektrycznej w Polsce
2021 rok upłynął pod znakiem znacznych podwyżek – nie ominęły one także energii elektrycznej, której ceny poszybowały znacząco w górę. W kolejnych miesiącach sytuacja nie będzie wyglądała wcale lepiej, gdyż Urząd Regulacji Energetyki zatwierdził nowe, znacznie wyższe stawki opłat za prąd. Od 2022 roku cena samej energii elektrycznej wzrośnie o 37%, co z kolei przełoży się na wzrost rachunków za prąd o około 24%.
Wzrost cen energii elektrycznej – przyczyny
Produkcja energii elektrycznej w Polsce w dalszym ciągu oparta jest głównie na konwencjonalnych źródłach energii. Z roku na rok nasz kraj płaci coraz wyższą cenę za korzystanie z węgla jako głównego źródła pozyskiwania prądu.
Drożejący węgiel a cena prądu
Kluczową rolę w kształtowaniu cen energii elektrycznej mają ceny węgla kamiennego. Im droższy węgiel, tym droższa produkcja prądu z tego paliwa. Niestety, w 2021 roku koszt surowca poszybował w górę. W sierpniu jego hurtowe ceny w trzech największych europejskich portach wynosiły 148 dolarów za tonę. Z kolei w październiku wzrosły już do około 247 dolarów.
Wśród przyczyn rosnących cen węgla można wymienić m.in.:
- brak zapasów surowca,
- wydobywanie polskiego węgla droższą metodą głębinową,
- opodatkowanie węgla 23% stawką, wyższą niż np. w Rosji.
Cena energii elektrycznej a uprawnienia do emisji
W 2005 roku wystartował system handlu uprawnieniami do emisji. To kluczowy element polityki unijnej na rzecz walki ze zmianą klimatu, który opiera się na redukcji emisji gazów cieplarnianych. Ceny uprawnień do emisji stale rosną, co jest wynikiem dynamicznie zmieniającej się sytuacji rynkowej, jak i celowym działaniem Unii Europejskiej. Dzięki wysokim cenom uprawnień, zakup energii ze źródeł konwencjonalnych staje się coraz mniej atrakcyjny, co daje szansę na rozwój odnawialnych źródeł energii.
Na przestrzeni ostatnich miesięcy koszt uprawnień do emisji piął się znacznie w górę. W kwietniu 2021 roku za tonę CO2 płaciliśmy 48 euro, natomiast już w grudniu tego samego roku cena niemal przekroczyła pułap 80 euro (prawie 370 zł).
Koszt modernizacji elektrowni
Chociaż obecna energetyka w Polsce opiera się głównie na węglu kamiennym, udział paliw kopalnych w polskim miksie energetycznym ma być systematycznie ograniczany. Jednak zanim energetyka krajowa stanie się “czystsza”, istniejące bloki cieplne będą musiały przejść modernizację, tak by spełniały normy emisji spalin. Część bloków zostanie również zamknięta ze względu na niespełnienie nowych norm. Potrzeby inwestycyjne mają więc realny wpływ na wzrost kosztów wytwarzania energii, a co za tym idzie na końcową cenę energii elektrycznej.
Ceny energii a pandemia
Niewątpliwie, za wzrost cen prądu w ostatnich miesiącach odpowiada również zwiększony popyt na energię po załamaniu spowodowanym przez pandemię. Krajowe gospodarki szybko ruszyły do odbudowy swoich PKB, do czego potrzebne są duże pokłady energii wytwarzanej głównie z paliw kopalnych. W górę poszybowały więc nie tylko ceny samego węgla, ale również ropy naftowej oraz gazu ziemnego. To właśnie ten ostatni surowiec stał się niezwykle pożądany, a na dynamiczny wzrost jego cen wpłynęły m.in. takie czynniki jak niski stan zapełnienia magazynów, ograniczenie eksportu do Europy przez Gazprom oraz zwiększony popyt na azjatyckich rynkach.
Wysoka cena prądu – co to oznacza dla gospodarstw domowych i przedsiębiorców?
Problem rosnących cen prądu w ostatnim roku stał się coraz głośniejszy i wywołał spore poruszenie, zwłaszcza wśród gospodarstw domowych i przedsiębiorstw. Co prawda, rząd przygotował na 2022 rok dodatek osłonowy, który stanowi część Tarczy Antyinflacyjnej. Pozwoli on nieco zredukować tempo rosnących cen prądu, jednak jest to jedynie chwilowe rozwiązanie. Warto także pamiętać, że dodatek jest skierowany tylko do gospodarstw domowych o niskich dochodach, a aby z niego skorzystać miesięczny dochód na osobę nie może przekraczać 1500 zł. W listopadzie 2021 roku rząd przyjął również projekt ustawy zakładającej obniżkę stawek akcyzy na energię elektryczną. Ma ona ma obowiązywać od 1 stycznia 2022 roku do 31 maja 2022 roku. Ekonomiści jednak podkreślają, że skuteczne blokowanie wzrostu cen prądu na dłuższą metę nie jest możliwe.
Skutki wzrostu cen prądu
Na wzrosty cen prądu najbardziej narażone są przedsiębiorstwa o niskiej marży, zwłaszcza te energochłonne. Jak widzieliśmy w ostatnich miesiącach, podwyżki cen energii doprowadziły do zwiększenia cen towarów i usług. W efekcie mogliśmy zaobserwować drastyczny wzrost inflacji w naszym kraju. Skutki odczuły m.in. firmy, których koszty stałe poszybowały w górę – były one zmuszone podnieść swoje stawki, by zachować rentowność. Oczywiście główną grupą, która odczuła podwyżki cen energii stały się gospodarstwa domowe. Doświadczyły one wzrostu nie tylko płacąc własne rachunki za prąd, ale także kupując towary codziennego użytku oraz ponosząc koszty transportu.
Wysokie ceny prądu – czy jest na nie sposób?
Polska powinna dążyć do zwiększenia udziału odnawialnych źródeł energii w polskim miksie energetycznym. Rozwój OZE może ustabilizować ceny energii. Odejście od konwencjonalnych paliw pozwoli uniezależnić się od ich rosnących cen, a także zredukować uprawnienia emisji CO2. Najlepszym sposobem na obniżenie wysokich kosztów energii elektrycznej w okresie szczytów w sezonie letnim jest fotowoltaika.
