Jednym z ważniejszych tematów podejmowanych podczas budowy czy gruntownego remontu domu/mieszkania jest nie tylko urządzenie grzewcze, ale i cały system rozprowadzania ciepła. Wybór odpowiedniego ogrzewania podłogowego wpływa na komfort użytkowania domu przez lata. Większość standardowych projektów uwzględnia ogrzewanie tradycyjne, czyli z kaloryferami rozmieszczonymi w domu w taki sposób, aby uzyskać największą wydajność cieplną. Przy wyborze instalacji do ogrzewania wiele osób stoi przed dylematami – czy warto zainwestować w ogrzewanie podłogowe i wybrać wodne czy elektryczne?
Ogrzewanie podłogowe wodne – budowa i montaż
Ogrzewanie podłogowe wodne składa się z sieci elastycznych rur w zwojach, dzięki czemu podczas układania nie ma potrzeby wykonywania połączeń w wylewce. System rur jest podłączony do kotła grzewczego oraz zatopiony w warstwie jastrychu pokrywającym podłogę. W tego typu ogrzewaniu podłogowym wykonuje się tzw. pętle grzewcze, w formie spirali lub meandrów. Spiralne sprawiają, że podłoga jest równomiernie podgrzewana. Odległość między rurami w takiej pętli wynosi od 10 do 30 cm – w zależności od parametrów danego pomieszczenia, np. wymiary, usytuowanie w budynku, itd. Natomiast meandry na początku ogrzewają mocniej, a na końcu słabiej, dlatego są wykorzystywane na brzegach podłogi. Odstęp rur od ścian zewnętrznych wynosi min. 0,5 m. W miejscach narażonych na wyższe straty ciepła, rury układa się w mniejszych odstępach, np. przy oknach, drzwiach wejściowych, itp. Natomiast w kuchni pod szafkami, brodzikiem lub wanną, instalacja rurowa nie jest montowana. Żeby utrzymać odpowiednią odległość między rurami i kształt, są one zamontowane do warstwy izolacji lub specjalnej siatki za pomocą klipsów. Natomiast w przypadku zastosowania systemowych płyt izolacyjnych, rury są wciskane w specjalne czopy znajdujące się w płytach.
Wylewka w ogrzewaniu podłogowym wodnym
Jastrych to mieszanka składająca się z: piasku, żwiru, wody i spoiwa, którym najczęściej jest beton. Żeby zwiększyć elastyczność zaprawy oraz zapewnić prawidłowe przyleganie do rur, dodaje się do niej plastyfikator. To sprawia, że zaprawa jest odporna na pękanie, wskutek różnicy temperatur w rurach. Najczęściej w ogrzewaniach podłogowych wodnych używa się jastrychu płynnego samopoziomującego, który cechuje się większą elastycznością oraz wytrzymałością niż ten, który jest wykonany w mieszalniku. W takim przypadku całkowita grubość jastrychu (nad i pod rurą grzewczą) wynosi 4,5 cm. W szczególności parametr ten ma kluczowe znaczenie w modernizowanych domach, w których ogrzewanie podłogowe jest instalowane na stropie. Im cieńsza warstwa, tym mniejsze obciążenie stropu. Warstwa jastrychu i rury są oddzielone od stropu za pomocą izolacji, wykonanej z polistyrenu. Pierwsza warstwa wylewki jest kładziona do poziomu równego wysokości rur grzewczych. Po rozpoczęciu procesu wiązania, wylana zostaje końcowa warstwa do określonej wysokości. Tak wykonaną wylewkę w podłogowym ogrzewaniu wodnym trzeba sezonować najczęściej przez 28 dni, zanim rozpoczną się prace wykończeniowe. W tym okresie można stopniowo podgrzewać rury, aby likwidować wilgoć. Trzeba jednak uważać, ponieważ zbyt duży skok temperatury może spowodować powstanie licznych pęknięć.
Niezbędna dylatacja
Między płytą podłogową z jastrychu a ścianami należy pozostawić szczelinę, czyli tzw. dylatację, o szerokości 5 mm lub większej – w zależności od wielkości wylewki. Podłoga w wyniku ogrzewania odkształca się na boki, dlatego nie może ściśle przylegać do murów w stanie schłodzenia (gdy ogrzewanie nie jest uruchomione). Ponadto jeśli długość płyt jest większa niż 8 m, to również należy je podzielić przez wykonanie dylatacji. W przeciwnym razie może dojść do spękania. Rury są układane w taki sposób, aby ilość przejść przez dylatację była jak najmniejsza. Natomiast w przejściach pod progami, rury są umieszczone w specjalnych tulejach, które chronią je przed zniszczeniem.
Ogrzewanie podłogowe elektryczne – budowa i montaż
Ogrzewanie podłogowe elektryczne składa się z sieci przewodów oporowych oraz mat grzejnych, do których są zamontowane kable elektryczne. Innym rozwiązaniem są też specjalne folie z aluminiowym drutem. Dwa ostatnie rozwiązania są droższe, ale ich montaż przebiega szybciej. Przewody grzewcze są układane na termoizolacji, której grubość wynosi 15 – 20 cm na gruncie lub 3 – 5 cm na stropie między ogrzewanymi kondygnacjami. Przy ścianach pozostawia się szczelinę o szerokości 1,5-2 cm, wypełnioną specjalną, elastyczną taśmą, aby wylewka mogła swobodnie rozszerzać i obkurczać się – podobnie jak w ogrzewaniu podłogowym wodnym w wyniku zmiany temperatury. Natomiast odległości między przewodami wynoszą 5-15 cm. W miejscach, w których utrata ciepła jest większa, przewody układa się w mniejszych odległościach. W ogrzewaniu podłogowym elektrycznym stosuje się najczęściej 2 rodzaje przewodów:
- Stałooporowe – są sterowane za pomocą regulatora z termostatem i grzeją zawsze z maksymalną mocą. Z tego względu nie należy ich montować w miejscach, w których odbiór ciepła z przewodów jest utrudniony, ponieważ nadmiar skumulowanego ciepła w podłodze, może spowodować ich uszkodzenie.
- Samoregulujące – to droższe rozwiązanie niż stałooporowe, ale grzeją z mocą adekwatną do temperatury otoczenia kabla w wylewce. Sterowanie odbywa się za pomocą termostatu, ale nie ma ryzyka uszkodzenia wskutek przegrzania.
W ogrzewaniu podłogowym elektrycznym składającym się ze standardowych przewodów, pętle są umieszczone w wylewce wykonanej z jastrychu – podobnie jak w ogrzewaniu podłogowym wodnym.
Podłogowe ogrzewanie elektryczne to duża wygoda i wysoki komfort cieplny. Nie jest to jednak najpopularniejszy sposób ogrzewania ze względu na wysokie koszty eksploatacyjne, związane z ceną energii elektrycznej. W tym przypadku korzystna okazuje się inwestycja w panele fotowoltaiczne, dzięki którym można w znaczący sposób obniżyć rachunki za prąd.
Cienkie przewody, maty i folie w ogrzewaniu podłogowym elektrycznym
Cienkie przewody grzejne są droższe, ale wygodniejsze w montażu. Takie rozwiązanie często jest stosowane w przypadku ogrzewania strefowego, które stanowi uzupełnienie kaloryferów. Umieszcza się je w warstwie kleju do płytek lub układa pod panelami podłogowym. Dzięki temu można uzyskać wyższą temperaturę w danym pomieszczeniu. Natomiast szybszym rozwiązaniem są maty grzewcze, wykonane ze sztucznego tworzywa z wplecionymi przewodami. Ich grubość wynosi zaledwie 2 mm, dlatego są montowane w warstwie kleju lub pod panelami – podobnie jak cienkie przewody. Natomiast najcieńszym rozwiązaniem są folie z elementami grzejnymi, o grubości 0,2-0,4 mm. Montowane są tak samo, jak poprzednie elementy. Każdy z tych typów instalacji elektrycznej jest wyposażony w czujnik ciepła, umieszczony w podłodze oraz termostat, za pomocą którego można regulować wartość temperatury, np. inna wartość w ciągu dnia, a inna w nocy.
Jaki rodzaj ogrzewania podłogowego wybrać – wodne czy elektryczne?
Każde rozwiązanie ma swoje zalety i wady. Koszt instalacji ogrzewania podłogowego elektrycznego jest niższy niż wodnego. W jego skład wchodzą tylko: przewody, folie, lub maty grzejne, kable i sterownik. Natomiast w przypadku ogrzewania wodnego, poza rurami i rozdzielaczami, wysoki koszt stanowi wyposażenie kotłowni. W jej skład wchodzi kocioł grzejny oraz osprzęt. W przypadku kotłów na gaz, olej lub paliwo stałe (węgiel brunatny, pellet, eko-groszek, itd.), wymagany jest komin oraz instalacja wentylacyjna. Ogrzewanie gazem wiążę się z dodatkowymi kosztami związanymi z wykonaniem przyłącza do sieci lub zbiornika. Najdroższym rozwiązaniem w ogrzewaniu podłogowym wodnym jest pompa ciepła. Sam zakup urządzenia jest drogi, ale koszt eksploatacji instalacji grzewczej jest niski. Natomiast koszt ogrzewania prądem jest znacznie wyższy, co jest jedyną wadą. Jednak to dobre rozwiązanie w przypadku domów zamieszkiwanych sezonowo. W wodnym ogrzewaniu, woda w zimie może zamarznąć i tym samym uszkodzić rury. Ponadto w domu, którego nikt nie zamieszkuje łatwo przeoczyć wyciek z rur, co może doprowadzić do zalania. Dlatego należy ją usunąć w instalacji, która w zimie nie jest używana. Natomiast w przypadku ogrzewania podłogowego elektrycznego, nie ma takiego ryzyka. Ponadto można je szybko uruchomić, w przeciwieństwie do modelu wodnego – po zimie trzeba napełnić instalację wodą.
Ogrzewanie podłogowe wodne, jak i elektryczne ma swoje wady i zalety. W pierwszym przypadku koszt instalacji jest znacznie wyższy, natomiast koszty eksploatacji są nieco niższe. Trzeba jednak pamiętać, że kocioł grzewczy posiada osprzęt, który również zużywa prąd, np. sterownik, wentylator, itd. To sprawia, że do ceny paliwa, należy doliczyć koszt zużycia prądu. Tego typu ogrzewanie sprawdza się w domach, które są zamieszkane przez cały sezon zimowy. Natomiast koszt instalacji ogrzewania podłogowego elektrycznego jest o wiele niższy, ponieważ składa się ono w kabli, mat i sterownika. Natomiast jedyną wadą jest cena prądu, potrzebnego do działania instalacji.
Nie da się jednoznacznie stwierdzić który system będzie lepszy. Na pewno instalacja wodna jest bardziej skomplikowana, lepiej więc uwzględnić ją na etapie budowy domu, elektryczna zaś idealnie nada się jeśli remontujemy mieszkanie lub chcemy by tylko jedno czy dwa pomieszczenia były ogrzewane w ten sposób. Ogrzewanie elektryczne jest też doskonałą opcją dla osób, którzy nie muszą martwić się podwyżkami prądu, ponieważ np. korzystają z odnawialnych źródeł energii jak fotowoltaika.
