Analiza rachunku za energię elektryczną może sprawić nie lada kłopot – niezrozumiałe pozycje, kwoty i rozbudowane tabele składają się w jedno – kwotę do zapłaty. Ale czy zastanawiałeś się, za co konkretnie płacisz, albo jak zmieni się Twój rachunek za prąd po założeniu instalacji fotowoltaicznej?
Rachunek za prąd – za co płacimy?
Odczytując standardowy rachunek za prąd, zazwyczaj zwracamy uwagę głównie na rozliczenie za okres korzystania z energii oraz prognozę sprzedaży z wyszczególnionymi kwotami do zapłaty w najbliższym czasie. Nie przykładamy większej wagi do stałych elementów każdej faktury, jakimi są opłaty na rzecz sprzedawcy i dystrybutora. Wśród nich możemy znaleźć opłaty stałe – niezależne od zużycia energii, takie jak:
- opłata handlowa – opłata stała, która pokrywa koszty wystawiania przez zakład energetyczny faktur i rachunków za prąd oraz inne koszty administracyjne, jej wartość zwykle nie przekracza kilkunastu złotych,
- opłata przejściowa – poświęcana przede wszystkim na modernizację elektrowni węglowych i kopalń, obowiązują trzy stawki zależne od rocznego poziomu zużycia energii,
- opłata abonamentowa – opłata za odczyt licznika i jego kontroli, tym mniejsza, im dłuższy jest okres rozliczeniowy,
- opłata stała sieciowa – opłata za korzystanie z sieci, utrzymanie przyłącza, licznika i urządzeń, jej wysokość jest niezależna od tego, ile zostało pobrane energii,
oraz opłaty zmienne – zależne od zużycia:
- opłata zmienna sieciowa – opłata za korzystanie z sieci w określonym czasie, im więcej korzystamy (czyli im dłużej pobieramy energię), tym jest większa,
- opłata jakościowa – opłata za korzystanie z sieci, jej wysokość zależy od kosztów utrzymania systemu energetycznego, modernizacji sieci, jej rozbudowy itp.,
- opłata OZE – związana jest z ustawą o odnawialnych źródłach energii,
- opłata kogeneracyjna – przekazywana na rozwój rozwiązań wspierających jednoczesną produkcję energii cieplnej i elektrycznej (tzw. wysokosprawnej kogeneracji)
- opłata mocowa – opłata za gotowość do zabezpieczenia dostarczania prądu, ma zapewnić stałe dostawy prądu. W przypadku gospodarstw domowych opłata mocowa jest stawką miesięczną, zależną od rocznego zużycia energii elektrycznej i płatną za punkt poboru energii.
Pamiętaj, że od 1 styczna 2023 r. VAT na prąd wraca ponownie do wyższej stawki – z 5 do 23%.
Rachunek za prąd przed i po montażu instalacji fotowoltaicznej – różnice
Jeśli zostałeś właścicielem elektrowni słonecznej, na pewno zauważyłeś, że Twoja faktura różni się od tej, którą do tej pory znałeś. Wygląd rachunku za prąd będzie jednak inny w zależności od tego, czy rozliczasz się w systemie net-meteringu (opustów) czy net-billingu.
Net-metering
Przyjrzyjmy się pierwszemu z systemów rozliczeń – net-meteringowi. W tym przypadku na rachunku prosumenta pojawiają się dane dotyczące odczytów z licznika na początku i na końcu okresu rozliczeniowego oraz suma pobranej i wprowadzonej do sieci energii. W szczególności powinny zainteresować Cię takie pozycje jak:
- energia czynna pobrana – jest to ilość energii, którą pobrałeś z sieci do zasilania urządzeń w swoim domu, w momencie gdy Twoja instalacja nie pracowała lub potrzebowałeś jej więcej, niż w danym momencie produkowała instalacja,
- energia czynna oddana – ilość energii wyprodukowanej przez instalację, która nie została wykorzystana na bieżące potrzeby i trafiła do sieci,
- saldo energii – wyliczenie wartości zużytej i wyprodukowanej energii elektrycznej w oparciu o dokonane odczyty licznika z uwzględnieniem bilansowania,
- magazyn energii – w tym miejscu znajdziesz informacje o tym, ile energii możesz wykorzystać przez kolejne 365 dni.
Opłaty, które zostaną na Twoim rachunku prosumenta to opłata handlowa, mocowa, przejściowa, abonamentowa i sieciowa stała.
Net-billing
A jak będzie wyglądać Twój rachunek w przypadku net-billingu? Tu również zobaczysz ilość energii pobranej z sieci i wprowadzonej do niej w okresie rozliczeniowym, jednak to nie najważniejszy punkt faktury. Co nim jest? W net-billingu za energię sprzedaną do sieci otrzymujesz pieniądze, jednak trafiają one nie na Twoje konto bankowe, a na konto rozliczeniowe, czyli tzw. depozyt prosumenta. Na fakturze widnieć będzie właśnie taka pozycja.
Stan depozytu obliczany jest poprzez odjęcie od wartości energii wprowadzonej, wartości energii pobranej. Przykładowo, jeśli w sierpniu instalacja wyprodukuje energię elektryczną o wartości 250 zł, a Twoje gospodarstwo pobierze w tym okresie z sieci energię za 83,47 zł, to stan depozytu za sierpień będzie wynosił 166,53 zł. Jeśli we wrześniu oddasz do sieci energię o wartości 280 zł, a pobierzesz prąd za 94,15 zł, to 94,15 zł zostanie odjęte od depozytu, jaki pozostał za sierpień, czyli 166,53 zł – 94,15 zł = 72,38 zł. Po dwóch miesiącach suma Twojego depozytu będzie wynosić 352,38 zł. I tak dalej.
| Stan depozytu (rachunek za 09.2022) | |
| 31.08.2022 | 166,53 zł |
| 30.09.2022 | 280 zł |
| Razem depozyt | 530 zł |
| Rozliczenie sprzedaży energii pobranej brutto | 94,15 zł |
| Depozyt energii po rozliczeniu | |
| 31.08.2022 | 72,38 zł |
| 30.09.2022 | 280 zł |
| Razem | 352,38 zł |
Rachunek za prąd – okres rozliczeniowy
Okres rozliczeniowy jest to czas między dwoma kolejnymi odczytami licznika, które służą do rozliczenia się. Zazwyczaj sprzedawcy oferują do wyboru jedno-, dwu-, sześcio- lub dwunastomiesięczny okres rozliczeniowy.
Dla prosumenta rozliczającego się w systemie opustów najkorzystniejszym okresem na rozliczenie energii będzie półroczny lub nawet roczny. Dlaczego? Ilość wyprodukowanej energii przez panele fotowoltaiczne zmienia się w ciągu całego roku – w miesiącach letnich produkowane są nadwyżki energii, które magazynowane są w sieci i które można odebrać w miesiącach niższej produkcji. Od momentu wprowadzenia energii do sieci właściciel mikroinstalacji ma rok na rozliczenie nadwyżki.
Należy pamiętać, że im krótszy okres rozliczeniowy, tym wyższa może być opłata abonamentowa związana z koniecznością częstszego odczytywania licznika.
W net-billingu okres rozliczeniowy wynosi 12 miesięcy, a prosumenci mogą wykorzystywać wartość wprowadzonej do sieci energii przez rok. W przypadku braku wykorzystania depozytu prosumenckiego w tym okresie, wartości energii oddanej w danym miesiącu (maksymalnie 20%) będzie zwracana do końca 13. miesiąca.
Rachunek za prąd – co ile przychodzi?
Częstotliwość otrzymywania rachunków za prąd związania jest z okresem rozliczeniowym, jednak nie oznacza to, że mając roczny okres, dostaniemy jeden rachunek. W przypadku okresów rozliczeniowych dłuższych niż miesiąc będziemy otrzymywali fakturę częściej, niż trwa okres rozliczeniowy, na podstawie tak zwanego prognozowanego zużycia prądu. W przypadku net-billingu, rachunek dostaniesz co miesiąc, dzięki czemu będziesz znać stan swojego depozytu prosumenckiego.
Rachunek prognozowany
Prognozę wylicza się na podstawie opłat za energię elektryczną z poprzedniego roku. Co to oznacza dla prosumentów w net-meteringu? Rachunek pierwszy rok po założeniu instalacji fotowoltaicznej może być zawyżony względem rzeczywistego zużycia. Rachunek prognozowany nie uwzględnia bowiem energii, którą produkuje instalacja fotowoltaiczna.
W takiej sytuacji prosument może:
- opłacać faktury, a nadpłata, zostanie przekazana na poczet przyszłych rachunków,
- po okresie rozliczeniowym złożyć wniosek do operatora o zwrot nadpłaty,
- złożyć wniosek do zakładu energetycznego o zmniejszenie wysokości prognozowanych faktur wyłącznie do opłat stałych (abonamentowych), a dopiero na koniec okresu rozliczeniowego uiścić ewentualną dopłatę.
Fotowoltaika obniża rachunek za prąd
Efektywnie dobrana instalacja fotowoltaiczna generuje ogromne oszczędności. Jesienią i zimą, kiedy słońca jest mniej, wykorzystujemy środki z depozytu lub zgromadzone nadwyżki energii wyprodukowanej w miesiącach o większym natężeniu promieniowania. Rachunek za prąd po montażu instalacji fotowoltaicznej może wynieść jedynie kilka-kilkanaście złotych za miesiąc. Cena fotowoltaiki spłaca się w kilka lat. Instalacja zaś generuje oszczędności przez kilkadziesiąt lat. Po zainstalowaniu fotowoltaiki kwotę na fakturze tworzą głównie opłaty, które ponosimy na rzecz sprzedawcy czy dystrybutora.
